Ciąg dalszy postępowania w sprawie uchylenia mandatu Staroście - monika

postępowania w sprawie uchylenia mandatu Staroście
II OZ 1015/13 - Postanowienie NSA
Data orzeczenia
2013-11-18 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2013-10-31
Sąd Naczelny Sąd Administracyjny Sędziowie
Małgorzata Jaśkowska /przewodniczący sprawozdawca/ Symbol z opisem 6262 Radni
6411 Rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące gminy; skargi organów gminy na czynności nadzorcze
Hasła tematyczne
Organizacje społeczne
Sygn. powiązane
II SA/Sz 836/12 - Postanowienie WSA w Szczecinie z 2012-11-08
Skarżony organ Wojewoda Treść wyniku
Oddalono zażalenie
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 nr 0 poz 270 art.33 par. 2
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
SENTENCJA
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA - Małgorzata Jaśkowska po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia L. w D. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 5 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Sz 836/12 wydane w przedmiocie odmowy dopuszczenia Stowarzyszenia L. w D. do udziału w sprawie ze skargi L. Ś. na zarządzenie zastępcze Wojewody Z. z dnia [...], nr [...] wydane w przedmiocie wygaśnięcia mandatu postanawia: oddalić zażalenie
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 5 czerwca 2013 r., sygn. akt II SA/Sz 836/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie odmówił S. w D. dopuszczenia do udziału w sprawie ze skargi L. Ś. na zarządzenie zastępcze Wojewody Z. z dnia [...], nr [...] wydane w przedmiocie wygaśnięcia mandatu.
We wniosku z dnia 25 lutego 2013 r. o dopuszczenie do udziału w postępowaniu przed Sądem I instancji wskazywano, że S. w D. jest organizacją społeczną, do której statutowych zadań należy rozwijanie i propagowanie inicjatyw, postaw i działań sprzyjających likwidacji bezrobocia, wytwarzania atmosfery zaufania i szacunku do ludzi tworzących miejsca pracy, upowszechnianie informacji o możliwości znalezienia pracy, przyczynienie się do tworzenia miejsc pracy, wspieranie organizacyjne i rzeczowe osób fizycznych, które podejmują takie działania.

Ponadto we wniosku podnoszono, że interes prawny w dopuszczeniu S. do udziału w sprawie wynika z faktu, iż od kilku lat współpracuje z Powiatem C., w którym L. Ś. jest starostą i radnym. S. niejednokrotnie zwracało się do Powiatu C. o pomoc finansową na organizowane akcje i zawsze spotykało się ze zrozumieniem i wsparciem ze strony L. Ś. Według wnioskodawcy utrata mandatu radnego przez L. Ś. może spowodować, że P. C. nie będzie już tak przychylnie odnosił się do realizacji celów statutowych S.
Odmawiając S. w D. dopuszczenia do udziału w postępowaniu sądowoadministracyjnym na rozprawie w dniu 5 czerwca 2013 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie wskazał, że zgodnie z treścią art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.- powoływanej dalej jako p.p.s.a.) udział w charakterze uczestnika może zgłosić również osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego, a także organizacja społeczna, o której mowa w art. 25 § 4 tej ustawy, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności.
W ocenie Sądu I instancji, wydanie postanowienia o dopuszczeniu bądź odmowie dopuszczenia S. do udziału w postępowaniu sądowoadministracyjnym toczącym się wskutek przedmiotowej skargi uzależnione jest od tego czy sprawa, w której S. chce uczestniczyć, dotyczy jej statutowej działalności. Cel statutowy oznacza, że sprawa dotyczy zasadniczych kierunków działalności danej organizacji zapisanych w statucie lub innym akcie regulującym wewnętrzny ustrój danej organizacji społecznej. Musi zatem istnieć merytoryczne powiązanie, rozumiane w sensie prawnym, a nie tylko faktycznym, przedmiotu postępowania administracyjnego z celami i zakresem działania organizacji społecznej.
Sąd I instancji wskazał, że z treści § 7 Statutu S. wynika, że celem S. jest: "wszechstronne propagowanie metod i technik stosowanych w zakresie działalności na rzecz bezrobotnych, współpraca i wzajemna pomoc członków S., współpraca z osobami oraz instytucjami w zakresie zbierania informacji i wymiany doświadczeń z dziedziny rynku pracy, doradztwo i pomoc organizacyjno-ekonomiczna oraz szkolenie członków i innych podmiotów zainteresowanych działalnością S., inne działania sprzyjające rozwojowi statutowych celów organizacji, prowadzenie działalności integrującej członków S. poprzez aktywność kulturalną, rekreacyjną i towarzyską."
W ocenie Sądu I instancji, sformułowane w ten sposób szczegółowe cele S. nie dają podstaw do uzasadnienia udziału S. w postępowaniu sądowoadministracyjnym dotyczącym skargi na zarządzenie zastępcze Wojewody Z. Działalność S. dotyczy wspierania na różnych płaszczyznach osób bezrobotnych. Natomiast w niniejszej sprawie wniesiona skarga, poddając kontroli Sądu zarządzenie zastępcze wojewody, jako akt nadzoru nad działalnością samorządu powiatu, w istocie stanowi realizację prawa do ochrony samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Skoro taki cel nie należy do celów statutowych S., nie może być ono dopuszczone do udziału w postępowaniu w sprawie ze skargi na zarządzenie zastępcze wojewody.
Zażaleniem z dnia 3 lipca 2013 r. S. w D. zaskarżyło postanowienie Sądu I instancji, wnosząc o jego zmianę poprzez orzeczenie o dopuszczeniu do udziału w postępowaniu. Postanowieniu zarzucono naruszenie art. 33 § 2 p.p.s.a. z uwagi na istnienie podstaw pozwalających na uznanie, że sprawa o wygaśnięcie mandatu radnego L. Ś. dotyczy zakresu statutowej działalności S.
W uzasadnieniu zażalenia wskazywano, że S. w D., jest organizacją społeczną, do której statutowych zadań należy rozwijanie i propagowanie inicjatyw, postaw i działań sprzyjających likwidacji bezrobocia, wytwarzanie atmosfery zaufania i szacunku do ludzi tworzących miejsca pracy, upowszechnianie informacji o możliwości znalezienia pracy, przyczynianie się do tworzenia miejsc pracy, wspieranie organizacyjne i rzeczowe osób fizycznych, które podejmują takie działania. Wskazywano jednocześnie, że Pan L. Ś. jako S. C., jest propagatorem inicjatyw, postaw i działań sprzyjających likwidacji bezrobocia. Powiat C. i, kierowany przez zarząd ze starostą Ś. na czele, realizuje już trzecią edycję programu "N.". Jest to program finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego zachęcający i wspierający osoby zakładające własną działalność gospodarczą. Zadaniem statutowym naszego stowarzyszenia jest wspieranie osób, które propagują inicjatywy, postawy i działania sprzyjające likwidacji bezrobocia. W związku z tym udzielenie wsparcia Panu L. i Ś. mieści się w zakresie statutowych zadań stowarzyszenia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zagadnienie dopuszczenia do udziału w postępowaniu sądowym organizacji społecznej zostało uregulowane w art. 33 § 2 p.p.s.a., zgodnie z którym organizacja społeczna może zgłosić swój udział w postępowaniu sądowym, w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Prawo stawia zatem organizacje społeczne takie jak stowarzyszenia w szczególnej pozycji ustrojowej. W sprawach sądowoadministracyjnych mogą one występować w interesie własnym jako skarżący (art. 50 § 1 p.p.s.a.), mogą jednak również występować w obronie interesu publicznego. Zgodnie z treścią art. 1 ust. 3 ustawy Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855 ze zm.), stowarzyszenia mają prawo wypowiadania się w sprawach publicznych, co jest formą realizacji gwarantowanej przepisami Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. wolności zrzeszania się oraz prawa czynnego uczestniczenia w życiu publicznym.
W świetle art. 33 § 2 p.p.s.a. każdy cel działania określony w statucie nadanym czy przyjętym zgodnie z obowiązującym prawem może uzasadniać wystąpienie z żądaniem dopuszczenia do postępowania sądowego, jeżeli przedmiot postępowania wkracza w zakres działań organizacji społecznej, czy to ze względu na czynności postępowania, czy też ze względu na jego wynik. Celem wymienionym w statucie (regulaminie) organizacji, uzasadniającym dopuszczenie organizacji społecznej do udziału w postępowaniu sądowym może być nie tylko obrona indywidualnych interesów i praw swoich członków, ale także na przykład propagowanie określonej działalności czy pewnych idei, ochrona wartości materialnych i niematerialnych, zapobieganie niekorzystnym zjawiskom społecznym lub ekonomicznym. Ponadto przepis art. 33 § 2 p.p.s.a. stosuje się w takich przypadkach, gdy toczy się postępowanie w sprawie jakiegoś podmiotu, a organizacja społeczna zabiega o udział w tym postępowaniu, nie dlatego żeby wesprzeć stronę, ale żeby przeciwstawić się jej żądaniom i interesom. Organizacja społeczna może działać na rzecz jednej ze stron, wzmacniając jej pozycję w postępowaniu, a może też nie wiązać swoich czynności procesowych z interesami żadnej ze stron, mając na uwadze tylko zachowanie wymagań interesu społecznego.
Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpatrywanej sprawy Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że przedmiot postępowania sądowego dotyczącego stwierdzenia przez organ nadzoru wygaśnięcia mandatu radnego nie jest merytorycznie powiązany z celami statutowymi S. w D. Nie należy tracić z pola widzenia, że celem postępowania sądowego w niniejszej sprawie jest kontrola zarządzenia zastępczego Wojewody Z. z dnia [...], nr [...] wydanego w sprawie wygaśnięcia mandatu w związku z wydaniem wobec radnego prawomocnego wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne w sprawie popełnienia przestępstwa umyślnego ściganego z oskarżenia publicznego.
Słusznie zatem stwierdził Sąd I instancji, że sprawa ta dotyczy nadzoru sprawowanego przez wojewodę nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego (powiatu). Sądowa ochrona samodzielności jednostek samorządu terytorialnego nie należy do celów statutowych S. w D. W świetle § 1 i 7 statutu S. (karty 98-101 akt sądowych) za takie cele należy uznać poprawę warunków na rynku pracy poprzez wspieranie osób bezrobotnych oraz różnego rodzaju inicjatyw mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, realizacja tak określonych celów statutowych nie polega na wspieraniu w ramach procesu sądowego osoby, wobec której wojewoda wydał zarządzenie zastępcze w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego, nawet wówczas, gdy osoba taka jako radny, czy starosta wspierał inicjatywy dotyczące realizacji statutowych celów S. w D. Nie można bowiem zakładać, że inne osoby będące radnymi nie będą przychylnie odnosić się do inicjatyw społecznych, które wpisywać się będą w zakres statutowej działalności S. Czym innym jest wdzięczność członków S. za wspieranie programów wpływających na poprawę sytuacji na rynku pracy, a czym innym udział w postępowaniu sądowym dotyczącym aktu nadzoru nad samorządem terytorialnym.
Reasumując należy stwierdzić, że wspomniane zarządzenie zastępcze Wojewody Z. z dnia [...], nr [...] wydane w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego nie mieści się w zakresie przedmiotowym działalności statutowej wnoszącego zażalenie S. w D. Stąd też w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie została spełniona przesłanka określona w art. 33 § 2 p.p.s.a., zgodnie z którym organizacja społeczna może być dopuszczona do udziału w postępowaniu sądowoadministracyjnym w sprawach innych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. W świetle powyższego należało oddalić zażalenie.
W związku z zawartym w uzasadnieniu zażalenia wnioskiem S. w D. o zwolnienie od wpisu od zażalenia należy wskazać, że w piśmie z dnia 3 października 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie informował S., że postępowanie sądowe w niniejszej sprawie jest - stosownie do treści art. 86 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 595) - z mocy prawa zwolnione od opłat sądowych.
Z uwagi na powyższe okoliczności, Naczelny Sąd Administracyjny stosownie do art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji postanowienia.
.........................................
s. Małgorzata Jaśkowska